تحلیلی بر ساختار و رقابت پذیری در صنعت پتروشیمی ایران

یکی از مباحثی که همواره مورد توجه اقتصاددانان ایرانی بوده است، بحث گسترش صادرات غیرنفتی و رهایی از خام فروشی است. از طرف دیگر رشد روزافزون فرایند جهانی شدن و چگونگی رویایی با آن یکی از دغدغه های اساسی همه ی کشور های دنیا و به ویژه کشور های در حال توسعه به شمار می آید. آگاهی از مزیت ها و عدم مزیت ها و تصمیم سازی صحیح برای صادرات محصولات دارای قدرت رقابت پذیری در عرصه ی بین المللی، می تواند به شناخت توانایی های کشور در بازار های صادرات کمک کند. در این پژوهش سعی شده است تا ضمن اندازه گیری قدرت رقابت پذیری محصولات منتخب صنعت پتروشیمی ایران در بازار های صادراتی، به تبیین رابطه ی ساختار صنعتی داخلی و رقابت پذیری صادراتی محصولات مذکور طی سال های 06-2002 پرداخته شود. بدین منظور از شاخص های مزیت نسبی آشکار شده، مزیت نسبی صادرات، مزیت نسبی تجارت، پلان تجاری و سهم پایدار بازار جهت اندازه گیری قدرت رقابت پذیری و از شاخص های نسبت تمرکز و هرفیندال- هریشمن در راستای تحلیل ساختار صنعتی داخلی استفاده شده است. محاسبات انجام شده برای شاخص های رقابت پذیری نشان می دهد که ایران طی سال های مورد بررسی، در صادرات محصولات منتخب صنعت پتروشیمی ایران دارای مزیت نسبی ایستا بوده است، هرچند نوسانات موجود در شاخص های مذکور می تواند نشانه ای از عدم ثبات تجاری ایران در صادرات محصولات منتخب پتروشیمی باشد. هم چنین نتایج به دست آمده نشان دهنده ی وجود رابطه بین ساختار صنعتی داخلی و رقابت پذیری بین المللی محصولات منتخب پتروشیمی ایران است، به طوری که انتخاب یک حد بهینه برای ساختار صنعتی داخلی، سبب افزایش قدرت رقابت-پذیری محصولات مورد اشاره می گردد.